گالوانیزه چیست؟
توسط
همان طور که میدانید آهن و فولاد ، از عناصری هستند که دچار خوردگی ، زنگ زدن و در نهایت تضعیف و فروریختن می شوند. راه های مختلفی برای محافظت از سازه های فولادی وجود دارد. فولاد گالوانیزه یکی از بهترین روش برای اکثر سازه های فولادی محسوب می شود.
ورق گالوانیزه به ورق پوشیده شده با لایه ای از روی گفته می شود. اگر پوشش روی از بین رود یا حتی شکسته شود، این ورق به هیچ وجه زنگ نخواهد زد. کاربرد های متنوع ورق فولادی در محیط های مرطوب ، تولید کنندگانش را به فکر محافظت و افزایش دوام آن انداخت. به دلیل استفاده زیاد و پرکاربرد بودن ورق گالوانیزه این محصول از اهمیت زیادی بر خوردار است . کاربرد این محصول را می توان در پل ها ، استادیوم ها ، دروازه ها و نرده ها ، چراغ خیابان ها ، سقف منازل و اتومبیل ها دید.
تاریخچه ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه درسال ۱۷۴۲ ، زمانی که یک شیمیدان فرانسوی به نام ملوین در یک سمینار اقدام به ارائه روشی برای پوشاندن آهن با فرو بردن آن در مذاب روی نمود ، قدم به عرصه نهاد. در سال ۱۸۳۶ سورل که او نیز یک شیمیدان فرانسوی بود ، روشی دیگر را برای پوشش آهن با روی پیشنهاد داد به این صورت که پس از تمیز نمودن اولیه آن با اسید سولفوریک و فرو بردن آن درفلاکس کلرید آمونیوم ، حاصل می شد . پروسه گالوانیزه ، از میان صد ها روش موجود برای محافظت از خوردگی در ۱۴۰ سالی که پشت سر نهاده ایم ، موفقیت های تجاری انکار نشدنی کسب نموده است.
ورق گالوانیزه چگونه تولید می‌شود؟
ورق های فولادی با روش های متفاوتی گالوانیزاسیون می شوند. هر یک از این روش ها ، ویژگی های خاصی به ورق تولید شده می دهد و کاربرد متفاوتی هم دارد. چهار روش زیر، مهم ترین راه ها برای روی اندود کردن ورق های فولادی می باشد :
روش الکتروگالوانیزه
با استفاده از جریان های الکتریکی و محلول الکترولیتی سولفات روی ، روش الکتروگالوانیزه عملی می شود. ورق های تولید شده با این شیوه ، ضخامت کمتری نسبت به سایر ورق های گالوانیزه دارند و معمولاً در صنعت های حساس تری به کار می روند. مثلاً در خودرو سازی از ورق های الکتروگالوانیزه استفاده می شود. همچنین این ورق ها ، قابلیت رنگ آمیزی بهتری دارند.
روش گالوانیزه گرم یا حرارتی
این روش با عنوان گالوانیزاسیون کلاسیک نیز شناخته می شود. نحوه ی انجام آن هم به این شکل است که ورق های فولادی در یک استخر پر از روی ، غوطه ور می شوند تا کاملاً با روی ، آغشته شوند. روی ، به همراه اُکسیژن ، به سختی بر سطح ورق می چسبد. و به این شکل پیوندی متالورژیکی بین فولاد و روی رقم می خورد.
مزیت این روش نسبت به سایر روش ها ، مقرون به صرفه بودن این راهکار است. علاوه بر این ، به علت این که از تکنیک غوطه وری برای روی اندود کردن استفاده می شود، هر محصول فولادی در هر شکلی که باشد، امکان روی اندود شدن را دارد. همچنین ، گفتن این نکته خالی از لطف نیست که گالوانیزاسیون با روش حرارتی ، همه ی قسمت های فولاد را به خوبی آغشته می کند و استحکام مطلوبی به ورق فولادی می دهد.
روش پیش گالوانیزاسیون
این روش ، شباهت زیادی با روش گالوانیزه‌ی گرم دارد. تفاوت این دو روش در این است که در روش پیش گالوانیزه ، ابتدا فلز با یک مایع ، تمیز می شود، سپس ورق برای گالوانیزاسیون در یک استخر پر از روی به شیوه‌ی رفت و برگشت، گالوانیزه می شود. ورق های پیش گالوانیزه ، یکپارچگی و یک دستی بیشتری نسبت به روش گالوانیزه ی گرم دارند.
روش گالوانیلینگ
این شیوه ، متخصصان ، ورق های فولادی را با دو روش گالوانیزاسیون گرم و گداختگی تولید می کنند. نحوه ی انجام این فرآیند هم به این شکل است که ابتدا ورق با روکشی از جنس عنصر فلزی روی پوشش دهی می شود ، سپس در فرآیند کوره های گداخته قرار می گیرد. محصول این فرآیند، یک ورق آلیاژی خواهد بود.
مزایای استفاده از ورق گالوانیزه
طول عمر طولانی :
ورق های گالوانیزه در محیط هایی که میزان خوردگی بالایی بین ۲۰ تا ۷۰ سال عمر می کنند. این سال ها بستگی به میزان قرار گرفتن فولاد در برابر مواد خورنده دارد.
سادگی در تمیز کردن :
این محصولات را می توانید با آب قلیایی اسپری کرده و در صورت لزوم با یک پارچه نرم پاک کنید.
صرفه جویی در منابع :
همان حمام مذابی که از آن برای تولید ورق گالوانیزه استفاده می شود را می توان بارها و بارها استفاده کرد.
تطبیق پذیری و قابلیت اطمینان بالا:
این محصولات کاملا منطبق بر استاندارد های بین المللی ساخته می شوند، بنابراین قابلیت اطمینان بالایی دارند.
سختی :
ورق گالوانیزه علاوه بر اینکه در برابر زنگ زدن مقاومت دارند ، از آسیب های زمان حمل و نقل نیز در امان است.
هزینه کمتر :
روش گالوانیزاسیون نسبت به سایر روش هایی که برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می شود، برای تعمیر و نگه داری هزینه کمتری دارد. شاید در مقایسه با سایر محصولات فولادی هزینه اولیه این محصول بالا به نظر برسد، اما اجرای آن به دلیل سرمایه گذاری بلند مدت ، بهترین گزینه برای اکثر پیمان کاران می باشد.
بازرسی آسان :
از آن جایی که باید سازه ها را به صورت سالیانه مورد بررسی قرار داد ، بنابراین روش بازرسی بسیار اهمیت خواهد داشت. ورق های گالوانیزه بدون نیاز به آزمایش خاصی ، به راحتی و تنها از طریق چشم قابل بررسی هستند و در آزمایش و تست کیفیت آن هزینه زیادی صرف نمی شود.
مصرف ورق های گالوانیزه
- پانل های ساندویچی
- تابلو ها و بیلبوردهای تبلیغاتی
- صنعت اتومبیل
- صنعت کشاورزی
- صنعت حمل و نقل
- شیروانی ساختمان
- مصارف خانگی
- صنعت الکترونیک
- لوله های آب و بخاری
- گلخانه
- سینی و نردبان کابل
- لوله های فولادی برق
- کابینت ها و قفسه ها آشپز خانه
- ساخت بشکه و تانک های ذخیره
- صنعت خودرو سازی و کارخانجات
- رابیت های مصرف شده در سقف ها
- صنایع کاغذ و لوله
- ساختمان سازی و پروژه های عمرانی
- یخچال ها
- سیستم تصفیه هوا و خنک کننده
- تابلو های راهنمایی
- بدنه کاروان ها
دلیل استفاده از ورق گالوانیزه
یکی از روش های محافظت از خوردگی ، گالوانیک است که توسط پوشاندن فلز مادر توسط لایه ای از فلز محافظ انجام می شود. در این حالت پوشش خورده شده و فلز مادر محافظت می شود. این فرآیند نوع خاصی از حفاظت گالوانیکی است. میزان مقاومت ورق گالوانیزه متناسب با ضخامت آن است. این روش یکی از اقتصادی ترین روش های محافظت فولاد ها در محیط های خورنده است روش های متفاوتی برای گالوانیزه نمودن فولاد و ورق های فلزی وجود دارد، از بهترین و اقتصادی ترین روش های گالوانیزه نمودن ورق های فلزی ، غوطه وری ورق آهنی یا فولادی در حوضچه مذاب فلز روی است .
میزان پوشش گالوانیزه بر روی ورق ها و سایر مقاطع فولادی متفاوت است. میزان پوشش گالوانیزه ورق ها بر اساس جرم پوشش فلز روی (ZN) آنها تعیین می گردد. که می تواند از 100 تا 350 گرم بر متر مربع باشد.
ابعاد ورق گالوانیزه
به صورت کلی ابعاد ورق های گالوانیزه به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از این عوامل شرکت سازنده این ورق ها می باشد. ضخامت ورق های گالوانیزه شامل بازه 0.25 تا 2.5 میلیمتر می شود. ورق های گالوانیزه به دو صورت رول و فابریک شکل دهی می شوند. این ورق ها در نمونه های مختلفی تولید می شوند که از جمله آن ها می توان به ورق گالوانیزه رنگی، شیبدار و … اشاره کرد.
کوتینگ در ورق گالوانیزه چیست؟
کوتینگ یا درصد کوتینگ ، مربوط به قطر لایه‌ی روی بر سطح فلز است. به بیان دیگر ، هر چقدر که میزان کوتینگ در ورق گالوانیزه بیشتر باشد ، یعنی لایه‌ی روی ضخیم تر است.
در بازار ، ورق های گالوانیزه‌ی متعددی وجود دارد که هر یک ، توسط کارخانه ی خاصی تولید شده اند و درصد های کوتینگ متفاوتی نیز دارند ؛ مثلاً، کوتینگ ورق های گالوانیزه که تولید شرکت های هندی یا ژاپنی است، بیشتر از عدد 170 است، در حالی که درصد کوتینگ در ورق های تولید شده در کشور چین ، چیزی حدود 100 تا 125 است.
عمر مفید ورق گالوانیزه چقدر است؟
مدت زمان زیادی طول می کشد تا ورق گالوانیزه از بین برود یا زنگ بزند. عمر مفید این ورق بین ۲۰ تا ۳۰ سال است ؛ ولی اگر خشک و دور از باران باشد ، می تواند برای همیشه سالم بماند. فولاد گالوانیزه ای که برای استفاده طولانی مدت در فضای باز در نظر گرفته شده است باید از جنس فولاد گالوانیزه گرم یا همان حمام مذاب فولاد با فلز روی باشد که معمولا در محیط های مختلف تا حدود ۷۰ سال دوام می آورد.
البته می توان از رنگ کردن برای محافظت بیشتر ورق در محیط هایی که میزان زنگ زدن عناصر در آن ها بسیار بالاست یا به اصطلاح بسیار خورنده هستند، برای افزایش طول عمر فولاد گالوانیزه استفاده کرد. البته باید دقت کنید که قبل از رنگ آمیزی حتما سطح آن تمیز ، خشک و عاری از هرگونه آلودگی ، از جمله نمک روی و هرگونه محلول کرومات باشد. این کار را می توان با استفاده از یک دستگاه شوینده و تهویه فلزی انجام داد.
