میلگرد سنجاقی چیست؟
توسط
میلگرد سنجاقی ، یکی از مقاطع فولادی مورد نیاز در سازه های بتنی به شمار می رود. با توجه به دسته بندی میلگرد ها ، میلگرد سنجاقی در دسته میلگرد های عرضی قرار دارد و با نام هایی هم چون ، قلاب دوخت ، دوخت ستون و رکابی نیز شناخته می شود.
میلگرد سنجاقی ، از میلگرد های معمولی کمی باریک تر و در اندازه کوچک تر است به نحوی که ، از دو سمت آن خم و به شکلی مانند سنجاق در می آید. این محصول تأثیر مستقیم بر نحوه عملکرد ستون های بتنی ، تحت تأثیر بار های جانبی می گذارد. این بار های جانبی که می توانند بر عملکرد ستون و دیوار های برشی تأثیر بگذارند شامل لرزش ، طوفان و حوادث طبیعی مثل سیل هستند.
اگرچه این میلگرد ها کوچک هستند اما از اهمیت زیادی در صنعت های متفاوت برخوردار اند که در صنعت ساختمان سازی بیشترین کاربرد را دارند .بهترین میلگرد برای ساخت قلاب سنجاقی ، میلگرد مدل a2 و سایز ۸ و ۱۰ در نظر گرفته شده است ، اما این امر بسته به نوع نقشه و طراحی ، می تواند توسط مهندس انتخاب شود.
انواع میلگرد سنجاقی
-
میلگرد سنجاقی استاندارد
میلگردسنجاقی ، استاندارد را معمولاً به شیوه ای می سازند که اندازه خم میلگرد در هر سمت ، 12 برابر قطر میلگرد باشد. این نوع میلگرد ، در هر دو طرف با خم 90 درجه شکل داده می شود.
-
میلگرد سنجاقی نیمه استاندارد
در این نوع آرماتور ، میلگرد را از یک طرف با زاویه نود درجه و از طرف دیگر ، با زاویه 135 درجه خم و به شکل چنگک در می آورند.
-
میلگرد سنجاقی با خم دو طرف 135 درجه
این نوع میلگرد ، از دو سمت با زاویه 135 درجه شکل داده می شود. برای اینکه زاویه دو انتهای این میلگرد ، را به اندازه 135 درجه درآورند ، یک انتها را رو به بالا و انتهای دیگر را رو به پایین تنظیم می کنند. به این صورت که زاویه ها را در عکس یکدیگر شکل می گیرد.
کاربرد میلگرد سنجاقی
میلگرد های سنجاقی ، با هدف افزایش استحکام و مقاومت سازه یکی از موارد ضروری به حساب می آید. برخلاف ظاهر کوچک آن ها ، میلگرد های سنجاقی یکی از پرکاربرد ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان سازی است. پرکاربرد ترین نوع استفاده از میلگرد سنجاقی ، در سازه های بتنی می باشد.
-
کاربرد در ستون بتنی
ستون ها وظیفه انتقال بار ساختمان به زمین را دارند و باید از استحکام بالایی برخوردار باشند. استفاده از میلگرد سنجاقی در ستون های بتنی پس از ایجاد ستون با میلگرد ها و بتن ریزی بر روی آرماتور موجب استحکام و مقاومت بالا در ساختمان می شود. در واقع وظیفه نگه دارنده میلگرد های طولی را برعهده دارد تا در اثر وارد شدن بار های جانبی از یکدیگر جدا نشوند و ستون دچار از هم پاشیدگی نگردد.
-
کاربرد در دیوار برشی
کاربرد دیگر میلگرد سنجاقی ، استفاده در دیوار های برشی است. این دیوار ها نیز بتنی هستند و به دلیل اینکه تحت فشار برشی ساختمان قرار می گیرند باید میلگرد های طولی آنها استحکام لازم را داشته باشند. از این رو با استفاده از میلگرد قلاب دوخت، این میلگرد های طولی ثابت نگه داشته می شوند.
-
کاربرد در فونداسیون
آرماتور سنجاقی در اسکلت فلزی و فونداسیون سازه ها نیز نقش دارد و در حالت کلی در تمامی سازه های بتنی که از میلگرد به عنوان زیر ساز استفاده شده است، میلگرد سنجاقی نیز وجود دارد. از دیگر کاربرد های این محصول استفاده در صنعت ساختمان سازی ، ساخت ساختمان های مرتفع و چند طبقه ، ساخت و ساز های مربوط به صنعت کشاورزی ، پل‌سازی ، سدسازی و … را می توان نام برد.
قیمت میلگرد سنجاقی
نحوه قیمت گذاری میلگردسنجاقی به کارخانه سازنده ، وزن میلگرد و مشخصات محصول بستگی دارد.
نحوه اجرای میلگرد سنجاقی
میلگرد سنجاقی بخش اصلی ستون های بتنی و دیوار های برشی است. نحوه بستن آن طبق آیین نامه های بین المللی به قرار زیر خواهد بود.
-
مرحله اول
تعداد آرماتور های سنجاقی به طول ستون بتنی، تعداد میلگرد های طولی و فاصله آنها از هم بستگی دارد. برای اینکه بدانیم به چند عدد میلگرد سنجاقی نیاز هست، می بایست طول ستون و تعداد خاموت های آن را بدانیم. اگر طول میلگرد های طولی ستون دو متر باشد، به ازای هر پانزده سانتیمتر به یک خاموت نیاز است.
هر خاموت نیز یک آرماتور سنجاقی دارد که زاویه نود آن به صورت یک در میان در امتداد برش ستون قرار می گیرد. البته اگر تعداد میلگردهای طولی که در کنار هم قرار گرفته اند بیشتر باشد به تعداد بیشتری سنجاقی نیاز خواهد بود. ولی به طور کل تعداد میلگردهای سنجاقی و چگونگی قرارگیری آن ها در آرماتوربندی بستگی به نظر مهندس دارد.
لازم به ذکر است که خاموت یک آرماتور عرضی چهارگوش است که دورتادور ستون را می گیرد. البته خاموت نیز بسته به نوع استفاده به صورت لوزی، مستطیل و یا مربعی ساخته می شود که نوع لوزی آن برخلاف نوع مربعی که دورتادور ستون است، چهار میلگرد را در داخل ستون در بر می گیرد.
-
مرحله دوم
در این مرحله آرماتورهای سنجاقی استاندارد را که هر دو خم آنها نود درجه است، در محل مورد نظر قرار می دهند. هر قلاب دوخت دو میلگرد روبروی هم را در بر می گیرد؛ به شرطی که فاصله میلگردها بیشتر از 20 سانتیمتر نباشد.
سپس نوبت به سنجاقی های یک طرف نود درجه می رسد. این آرماتورها را به صورت یک در میان با آرماتورهای استاندارد اجرا می کنند. خم نود درجه آرماتور باید به سمت برش دال بتنی ستون باشد. آرماتورهای قلاب دوخت را به واسطه سیم مفتول به میلگردهای طولی محکم می کنند.
مزایا میلگرد سنجاقی
- نگه داشتن میلگرد های طولی در جای خود می شود.
- به راحتی اجرا می شود و نیاز به تخصص خاصی ندارد.
- به دلیل سبک و کم حجم بودن آن، امکان استفاده در هر قسمتی را فراهم می کند.
معایب میلگرد سنجاقی
- آرماتور سنجاقی شکل خاصی دارد که باعث نگه داشتن میلگرد های طولی درجای خود می شود.
- سبک و کم حجم بودن قلاب دوخت سبب گردیده امکان استفاده در هر قسمتی داشته باشد.
- نوعی خاموت وجود دارد که عملکرد آن شبیه میلگرد سنجاقی می باشد. که استفاده از این میلگرد باعث شلوغ شدن میلگرد ها و سختی هنگام بتن ریزی می شود.
- میلگرد سنجاقی ساختار ویژه ای دارد و به راحتی اجرا نمی شود و نیاز به تخصص دارد.
وزن میلگرد سنجاقی
میلگرد سنجاقی در وزن های متفاوت به فروش می رسد. انتخاب وزن مناسب میلگردسنجاقی به این بستگی دارد که در چه ستونی و با چه اندازه‌ای و به چه تعدادی قرار است از آن استفاده شود.
قطر میلگرد سنجاقی
جهت ساخت این نوع میلگرد ، اغلب از میلگرد هایی با سایز ۸ و ۱۰ از نوع AII استفاده می شود. نکته مهم این است که در نقشه اجرایی می بایستی نوع ، فاصله و تعداد آن نیز مشخص گردد.
مقررات آیین نامه ای استفاده از میلگرد سنجاقی
طبق آیین نامه ۹ مقررات ملی ساختمان، شرایط آیین نامه ای استفاده از آرماتور سنجاقی بشرح ذیل است:
- اگر یک قلاب دوخت دارای خم ۱۳۵ درجه باشد و قسمت انتهایی یا خم آن ۶ برابر قطر میلگرد یعنی ۷۵ میلیمتر باشد، خم نود درجه می بایست به اندازه ۸ برابر قطر میلگرد خم شود.
- زمانی که تعداد میلگرد های طولی ستون که در یک مقطع هستند بیشتر از ۱۲ عدد باشد، در این حالت استفاده از میلگردسنجاقی توصیه نمی شود ، زیرا باید یک در میان بین میلگرد های طولی قرار بگیرد و این امر باعث مشکل شدن ویبره کردن بتن می شود. در چنین حالتی باید از خاموت بسته لوزی استفاده کرد که هر گوشه آن یک میلگرد را محافظت می کند.
- در صورتی که فاصله آزاد میلگردهای طولی ۱۵ سانتیمتر باشد و یا بیش از سه میلگرد طولی بین هر خاموت قرار گرفته باشد، در این حالت باید میلگرد های ذکر شده با آرماتور سنجاقی محکم شوند.
- طبق مقررات بین المللی برای سازه های بیشتر از پنج طبقه، ستون ها باید با هر تعداد میلگردسنجاقی که لازم است مجهز شوند.
- این قلاب های سنجاقی می بایست میلگردهای طولی که در محیط مقطع ستون هستند را در برگیرد و همچنین قسمت خم نود درجه باید به صورت یک در میان در یک سمت عوض شود و به عبارتی خم های نود درجه میلگرد های سنجاقی باید رو بروی هم باشند.
روش بستن آرماتور سنجاقی
خم ۹۰ درجه قلاب های دوخت متوالی که یک میلگرد طولی را در بر می گیرند، باید بطور یک در میان در دو سمت عضو خمشی (مانند ستون و دیوار برشی) قرار داده شوند. به زبان ساده تر مطابق آیین نامه ، در هر تنگ بسته یا خاموت ، یک میلگرد طولی می تواند آزاد باشد مشروط بر اینکه فاصله آزاد بین میلگردهای طولی از ۲۰ سانتی متر بیشتر نگردد . پس با رعایت این بند آیین نامه بایستی قلاب های دوخت با سیم آرماتوربندی به خاموت و میلگرد طولی بسته شوند.
چنانچه میلگرد های طولی که توسط میلگرد سنجاقی نگهداری شده اند در داخل یک دال که تنها در یک سمت عضو خمشی قرار دارد محصور باشند ، خم ۹۰ درجه قلاب های دوخت را می توان در آن سمت، در دال ، قرار داد.
